تاریخچه تدوین فیلم به کجا برمیگردد؟ تدوین چیست؟ در دنیای فیلم، «تدوین» همان نقش ذهن را در واقعیت به عهده دارد؛
بدین معنی که آنچه پنهان است، آشکار می‌کند و آنچه آشکار است اما نیازی به دیدن آن نیست را پنهان می‌کند. یعنی انتخابِ بهترین تصویر برای دیدن.تدوین فیلم یکی از مراحل آخر فیلم‌سازی است که در پس‌تولید فیلم انجام می‌شود و طی آن از انتخاب و پیوند نماهای موجود در فیلم خام (footage) و تبدیل آنها به سکانس برای رسیدن به فیلم نهایی بهره گرفته می‌شود.
تدوین چیست؟
این مرحله شامل گزینش نماها و اندازه آنها، ردیف کردن نماها، صحنه‌ها و سکانس‌ها پشت سر هم، مخلوط کردن تمام صداها و تعیین میزان بلندی آنها و در نهایت در هم آمیختن و هم‌گاه کردن صدای نهایی با تصویر است. این کارها به وسیلهٔ استفاده از فیلم نامه دکوپاژ شده، قوانین و اصول فیلم‌سازی و ذوق هنری و خلاقیت تدوینگر، انجام می‌شود. اگرچه به این مرحله، مونتاژ و ادیت هم گفته می‌شود، اما تدوین وجه هنری این مرحله است و مونتاژ و ادیت بیشتر به معنی استفاده از ابزار است.
تاریخچه تدوین فیلم از گذشته تا به حال
با بررسی تاریخچه تدوین فیلم از گذشته تا به حال متوجه میشویم که در سال های آغازین سینما نه تدوین و نه تدوینگری وجود داشت. اولین فیلم سازان تاریخ سینما با نام برادران لومیر و عوامل آنها، تنها کار ثبت فیلم را به عنوان فیلمبردار انجام می دادند. آنچه که از نظر آنها جالب و برای مردم سرگرم کننده بود، فیلمبرداری می کردند.سپس آن زا در سالن های سینما به عنوان فیلم های تک حلقه ای به نمایش می گذاشتند. آن ها از مراسم رژه، تاج گذاری پادشاهان، ورود قطار به ایستگاه، حرکت مردم در خیابان ها، کوهنوردان در حال صعود به کوه و سایر موضوع ها آن قدر فیلم می گرفتند که یا خسته می شدند یا فیلمشان تمام می شد.
سوال اصلی: آیا سینما آینده دارد؟
پدران سینما یعنی ادیسون و دستیارانش در آمریکا و برادران لومیر در فرانسه، به سینما خیلی خوشبین نبودند. آنها برای سینما آینده ای پول ساز را تصور نمی کردند. حتی بارها می خواستند که در مقابل گرفتن مبلغی تمام دوربین ها و دستگاه های نمایش را واگذار کنند و از این حرفه خارج شوند! سوال اصلی این بود که اگر تماشاگران به دیدن «باغبان آب پاشی شده» رفتند و یکبار دیدند که یک باغبان توسط شلنگی که یک بچۀ بازیگوش پایش را روی آن گذاشته، خیس می شود، آیا برای بار دوم هم به دیدن آن می آیند؟ و آیا واقعیتی که در خیابان و در زندگی روزمره می بینید برایشان آن قدر جالب است که به سینما بیایند و پول بپردازند؟
ایده تدوین
آگوست لومیر معتقد بود که سینما اختراعی است که آینده ای ندارد. در آن طرف کرۀ زمین در آمریکا، ادوین اس پورتر دستیار ادیسون و یکی از کارگردان های استودیو بلاک ماریا خلاف ادعاهای او را ثابت می کند. پورتر کشف می کند که با کنار هم گذاشتن نماهای مجزای فیلم برداری شده، می توان قصه ای را خلق کرد و به آن نماهای مجزا ( که فاقد معنا بودند)، تدوام داستانی، حس و حرکتی بخشید. تا آن زمان فیلم ها شبیه تئاتر بودند یعنی در یک صحنه تمام اتفاقات می افتاد.
شروع کار تدوینگران
داستان تاریخچه تدوین فیلم که مطالعه کردید، داستانی واقعی است که اکثر فیمسازان و کسانی که به صورت حرفه ای تدوین می کنند و یا علاقمند به اینکار هستند شنیده اند. تدوینگران در گذشته از صبر و خلاقیت بالایی برخوردار بوده اند زیرا کار آن ها به مراتب سختر و مشقت بارتر از تدوین در حال حاضر بوده است. این کار بیشتر شبیه ساخت کار دستی خلاقانه بوده و ابزارهای جالبی برای برش زدن نگاتیو بکار می بردند. از قیچی و چسب تا دستگاه های موویلا Moviola برای تدوین استفاده می شده ولی در گذر از عصر نگاتیو و پیشرفته تر شدن کامپیوترها و ساخت نرم افزار های تدوین کم‌کم دستگاه های Moviola جای خودشان را به سیستم های کامپیوتری مخصوص تدوین که اصطلاحا (باکس تدوین) نامیده می شوند دادند.
در حال حاضر نرم افزارهای تدوین به راحتی و ساده در دسترس عموم هستند و تدوینگر شدن کار بسیار ساده تری نسبت به گذشته است. با این تفاوت که کیفیت تدوین ها با توجه به کم دقتی و نداشتن دانش کافی و تجربه به شدت افت کرده است. اکثر دستگاه های موویلا هم به موزه راه پیدا کردند.
تدوینگر کیست؟
شما با کات زدن و یادگیری چندین نرم افزار تدوینگر محسوب می شوید؟ باید بگویم نه لزوما، این مدلی کار یک اوپراتور را انجام می دهید. واقعیت این است که تدوینگران کمی در کشور وجود دارند که درک درستی از تدوین و کات صحیح و زیبایی شناسی در تدوین و سینما را می دانند.
ویژگی های یک تدوینگر حرفه ای
- بسیار منظم و دقیق
- صبور، آرام و انتقاد پذیر
- دانش کافی در مورد انواع دکوپاژ
- تسلط به علم سینما به طور کامل
- آشنایی کامل با سبک های تدوین
- دانش کافی در مورد سبک های فیلم سازی
- داشتن اطلاعات مناسب در مورد موسیقی، صدا و جلوه های بصری
اینها بخشی از ویژگی های یک تدوینگر حرفه ای می باشد. ویژگی های دیگه ای مانند قدرت انتخاب، سلیقۀ عالی، قدرت استفاده مناسب از حواس 5 گانه و بسیاری دیگر… از ویژگی های لازم یک تدوینگر کار بلد است. حالا نمی خواهیم نگرانتان کنیم و یا القا کنیم در صورت نداشتن این ویژگی ها نمی توانید یک تدوینگر عالی شوید! خوشبختانه تمامی ویژگی های بالا را می توانید به صورت اکتسابی کسب کنید.
تدوین فیلم آموزشی
در تدوین فیلم های آموزشی اکثر تدوینگرها فقط کات هایی که مدرس خراب کرده یا در اصطلاح گاف داده را حذف می‌کنند. آنها به میزان اثر بخشی و انتقال محتوا دقت نمی کنند. نوع تدوین و تصویر و صدایی که برای ساخت محتوای آموزشی بکار می رود بسیار متفاوت با ساخت کلیپ، تیزر، فیلم کوتاه و هر آنچه که مرتبط با رسانه های ویدیویی است، می باشد. در این نوع تولید باید حداکثر فوکوس مخاطب را به تدریس استاد و نشان دادن المان های آموزشی مرتبط معطوف کرد، برای رسیدن به این مهم نیاز است گروه سازنده درک درستی از آموزش و انتقال آن به مخاطبان داشته باشند.
به همین جهت است که معتقدیم در ساخت محتوای آموزشی نیاز به دو استاد داریم! استاد اول شخصی است که آموزش مورد نظر را جلوی دوربین با توجه به استعداد و تجربۀ خودش انجام می دهد. و استاد دوم گروه تولید و تدوین می باشند که با دکوپاژ درست و مشخصی سبک آموزش استاد و انتقال مفهوم را جا می اندازند.
تدوین فیلم داستانی
در تدوین فیلم های داستانی کار به مراتب سخت تر می شود. به همین دلیل است که به تدوینگر لقب کارگردان دوم را می دهند. گاهی با یک فریم حس بیننده تغییر می کند. باور کنید اگر یک تدوینگر حرفه ای، فیلم کارگردان معروفی را تدوین نکند ممکن است آن فیلم به یک فیلم خیلی معمولی و مضحک تبدیل شود!
گاهی تدوینگران پلان هایی را حذف می کنند که ساعت ها، هفته ها و حتی ماهها برای آن زحمت کشیده شده است ولی از نظر تدوینگر حس فیلم را خراب می کند. به همین جهت است که بعضی از مهمترین کارگردان های دنیا خودشان فیلمشان را تدوین می کنند. اغلب کارگردان های موفق فیلم سازی خود را با تدوین کردن آغاز کرده اند.
تدوین تیزرهای تبلیغاتی
همچنین تدوین تیزرهای تبلیغاتی هم سبک خاصی را می پذیرد که معمولا با سبک ریتمیک همخوانی دارد. فیلم کوتاه هم سختی خودش را دارد. هرچه زمان فیلم کمتر شود، تدوین به مراتب سخت است. البته این برای همۀ فیلم ها صدق نمی کند؛ چون فیلم های بلند تقریبا از تعداد زیادی فیلم کوتاه یا سکانس تشکیل شده اند. هر کدام از این سکانس ها سختی خاص خود را دارد. در نهایت با قرار دادن این اجزا یک کل واحد و معنا دار را شکل می گیرد.
استودیو ادیب
اینجا در استودیو ادیب سعی کردیم شما را با تاریخچه تدوین فیلم آشنا کنیم. ما با جمع آوری تیمی جوان، باتجربه و تحصیل کرده سینما، گروهی حرفه ای از تدوینگران عزیز را در کنار هم جمع کرده ایم تا برای خدمات تدوین در زمینه های زیر، نیاز شما به تدوین را برطرف سازیم.
- تدوین فیلم آموزشی، تیزرهای صنعتی، تیزر های تبلیغاتی، فیلم کوتاه، بلند و مستند
